شرکت های تعاونی

امروز معمولا با شرکت های تعاونی زیادی سر و کار داریم و یا نام آنها را زیاد می شنویم .مانند شرکت های تعاونی مسکن ، شرکت تعاونی فولاد ، شرکت تعاونی بانک ملت و ... . در این مقاله قصد داریم به تشریح نحوه ثبت و راه اندازی تعاونی ها و انواع آنها بپردازیم .

تعریف شرکت تعاونی

شرکت های تعاونی معمولا بر اثر نیاز یک جامعه مشخص به وجود می آیند . هنگامی که عده ای هم عقیده و با یک ایده واحد و به منظور مرتفع نمودن نیاز و یا نیاز هایی از جامعه هدف خود به دور هم جمع شده و با در میان گذاشتن سرمایه ای شرکتی را راه اندازی می نمایند این شرکت را شرکت تعاونی می نامند. مطابق با ماده 17 قانون تجارت جمهوری اسلامی ایران شرکت های تعاونی به شرکت هایی اطلاق می شود که تمام سرمایه آنها و یا حداقل 51% از سرمایه آنها توسط خود اعضاء تعاونی تامین شود . البته به موجب اجرای بند 2 اصل 43 قانون تجارت شرکت های دولتی و یا وابسته به دولت مانند بانک ها ، موسسات مالی ، شهرداری ها ، شورای شهر اسلامی شهر ها ، بنیاد مستضعفان و یا سایر نهاد های دولتی دیگر می توانند از طریق وام های بدون بهره و یا راه های مشروع و تعیین شده خودشان مانند مضاربه ، مزارعه ، اجاره ، اجاره به شرط تملیک ، بیع شرط ، فروش اقساطی و صلح و ... در راستای تامین سرمایه شرکت های تعاونی و یا افزایش سرمایه انها بدون اینکه عضو این تعاونی ها باشند به آنها کمک نمایند .
البته گاهی یک دستگاه دولتی در تاسیس تعاونی شریک می شود ولی با توجه به منع این شرکت ها برای شراکت در تعاونی ها باید سرمایه ای که این دستگاه به تعاونی وارد نموده است ظرف مدت مشخص و با توافق طرفین به تدریج بازپرداخت شده و سرمایه بصورت کامل توسط خود تعاونی تامین شود . دلیل این کار نیز کمک به تامین سرمیاه مورد نیاز تعاونی ها برای اقدامات و فعالیت های مورد نظر تعاونی تا زمانی می باشد که تعاونی به سود دهی و توان لازم رسیده باشد .

انواع تعاونی ها

تعاونی ها از دیدگاه عملیاتی و فعالیتی که انجام می دهند به دو دسته کلی تقسیم می شوند . تعاونی های تولید و تعاونی های توزیع .
مطابق ماده 26 قانون تجارت تعاونی های تولید در راستای تامین نیاز جامعه خود در حوزه هایی همچون کشاورزی ، دامپروری ، پرورش و صید ماهی ، شیلات ، صنعت و معدن ، عمران شهری و روستایی و ... می باشد .
همچنین مطابق با ماده 27 قانون تجارت تعاونی های توزیع تعاونی هایی هستند که نیاز مشاغل تولیدی و مصرف کنندگان عضو خود را به منظور کاهش هزینه ها و قیمت های تمام شده برآورد می نمایند .
همچنین تعاونی ها را از نقطه نظر موسسین و جامعه عضو آن نیز طبقه بندی می نمایند. طبق این تعریف در صورتیکه تعاونی با حداکثر افراد جامعه و بدون محدودیت تشکیل شود و سرمایه گذاری و عضویت آن برای تمامی افراد بدون در نظر گرفتن شرایط خاص آزاد باشد ، تعاونی عام نامیده می شود. البته تعاونی عام نیز با توجه به نوع فعالیت تعاونی می تواند تعاونی عام تولیدی و یا تعاونی عام توزیعی باشد.
ولی در صورتیکه عضویت در این تعاونی ها مشروط باشد و افرادی بتوانند فقط در این تعاونی ها عضو و فعالیت نمایند که از خانواده ای خاص و یا دارای شرایطی ویژه باشند تعاونی مربوطه تعاونی خاص نامیده می شود. مثلا از این دست تعاونی ها می توان به تعاونی فرهنگیان ، تعاونی فولاد ، تعاونی سپاه و ... اشاره نمود. تعاونی های خاص نیز با نگاهی به فعالیتشان به دو دسته تقسیم می شوند . یا تعاونی خاص تولیدی می باشند و یا تعاونی خاص توزیعی .

مدارک مورد نیاز برای ثبت شرکت تعاونی

1- صورتجلسه مجمع عمومی موسسین که در آن اعضاء هیئت مدیره و بازرسان و مدیرعامل تعیین و معرفی شده باشند در چهار نسخه
2- اولین صورتجلسه مجمع عمومی عادی در 4 نسخه
3- اساسنامه مورد تایید همه شرکاء در 4 نسخه
4- درخواستی کتبی برای ثبت شرکت تعاونی در 4 نسخه
5- مجوز وزارت تعاون
6- طرح پیشنهادی اعضاء برای تشکیل شرکت تعاونی
7- رسید پرداخت مقدار سرمایه مورد نیاز
8- گواهی دال بر دعوت اعضاء مجمع عمومی عادی برای تشکیل جلسه
9- موافقت نامه ثبت و راه اندازی تعاونی
10- مجوز تاسیس و راه اندازی تعاونی در صورت مجوزی بودن
11- تصویر شناسنامه و مدارک تحصیلی اعضا
12- گواهی پایان خدمت نظام وظیفه عمومی یا معافیت مدیران
13- برگ عدم سوء پیشینه موسسین و مدیران

تبصره 1: ثبت نهایی تعاونی با درخواست کتبی هیئت مدیره انجام خواهد شد لذا پس از تعیین اعضاء هیئت مدیره و اعلام قبولی و انجام تشریفات مورد نیاز باید این هیئت تشکیل جلسه داده و درخواست ثبت خود را نهایی و به اداره ثبت شرکت ها ارسال نمایند .
تبصره 2 : طبق مقررات تایید شده برای شرکت های تعاونی توسط وزارت تعاون سرمایه تامین و یا تعهد شده موسسین برای ثبت شرکت تعاونی در ابتدای ثبت نباید کمتر از 51% سرمایه مقرر شده برای ثبت تعاونی باشد. هر تعاونی نهایتاً موقعی به ثبت نهایی می رسد که حداقل یک سوم از سرمایه تعهد شده اعضاء تادیه شده باشد. این سرمایه می تواند هم بصورت نقدی باشد و هم غیر نقدی . سایر سرمایه مورد نیاز نیز طبق تعریف مدتی در اساسنامه باید توسط اعضاء تادیه و به حساب تعاونی واریز شود .

فرآیند اجرایی ثبت شرکت تعاونی

نمونه فرم های مورد نیاز برای ثبت شرکت تعاونی در اداره ثبت شرکت ها موجود می باشد . به راحتی متقاضیان ثبت شرکت تعاونی می توانند فرم های مورد نیاز را از اداره دریافت نموده و پس از تکمیل آن ذیل این فرم ها را تماماً امضاء نمایند . یعنی باید امضاء تمامی موسسین دریافت شود و همه موافقت خود را اعلام نمایند . پس از آن نوبت ارائه اسم برای تعاونی می باشد. برای تعیین نام تعاونی باید از واژه هایی استفاده شود که تماماً فارسی و دارای معنا و مفهوم و با رعایت شئونات اسلامی و فرهنگ جمهوری اسلامی ایران و از الفاظ و کماتی که معنای سیاسی و فرهنگی نامتناسبی دارند خودداری شود. قبل از ارائه نام به واحد تعیین نام اداره ثبت شرکت ها ابتدا باید هزینه آن پرداخت شده و فیش آن تحویل داده شود . پس از موافقت و تعیین نام باید سایر مدراک فوق الذکر به قسمت پذیرش تحویل داده شود و رسید آنها دریافت شود . در این زمان تاریخی تقریبی برای مراجعه و دریافت جواب ثبت به متقاضی داده خواهد شد .
برای تعیین نام شرکت فقط باید از واحد مرکزی اداره ثبت شرکت ها یعنی از تهران اقدام نمود . سایر شهرستان ها هنگام ثبت اطلاعات شرکت برای تعیین نام متقاضی را به تهران معرفی خواهند کرد . چنانچه مدارک متقاضی تکمیل باشد پیش نویس آگهی ثبت توسط کارشناس اداره ثبت شرکت تهیه و به متقاضی و یا وکیل رسمی آن تحویل می دهد .

نمایندگی روابط عمومی کار تعیین حق الدرج آگهی را انجام خواهد داد و در صورتیکه موضوع شرکت را از موضوعاتی تشخیص دهد که نیازمند دریافت مجوز فعالیت می باشد از مرجع مربوطه مجوز ارائه شده را استعلام خواهد نمود .پس از آن مبالغ مربوط به حق الدرج و حق الثبت توسط متقاضی واریز می شود و فیش آن تحویل واحد حسابداری و سایر مدارک به قسمت های مربوطه دیگر ارائه می شود تا فرآیند ثبت شرکت تعاونی انجام گرفته و نهایی شود . پس از انجام فرآیند ثبت و حداکثر ظرف مدت یک ماه باید خلاصه شرکتنامه و ضمائم ان در روزنامه رسمی دادگستری و همچنین یک روزنامه کثیرالانتشار دیگر آگهی شود .

برای ثبت شرکت تعاونی باید نکاتی را رعایت کرد که به اختصار عبارتند از :

1- با توجه به اینکه اظهارنامه از اوراق بهادار شرکت می باشد لذا باید از اداره ثبت شرکت ها با تقاضانامه ای دریافت شود و از نسخ موجود دیگر در بازار نباید استفاده شود .
2- ثبت شرکت تعاونی در تهران همانند سایر انواع شرکت ها در اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی و در شهرستان ها توسط اداره ثبت اسناد و املاک انجام می پذیرد .البته در برخی مناطق که این مراکز وجود ندارند معمولا دفاتر اسناد رسمی و یا دادگاه های محلی انجام این مهم را عهده دار می باشند .
3- شرکتنامه های تعاونی ها باید بصورت رسمی تهیه شود طبق ماده 5 قانون قانون اصلاحی آئین نامه ثبت شرکت ها ، اداره ثبت شرکت ها در تهران و مراکز ثبت اسناد و املاک واقع در شهرستان ها می توانند برای تنظیم شرکتنامه رسمی بدون مراجعه به دفاتر اسناد رسمی اقدام نمایند .
4- در صورتجلسه مجمع عمومی موسسین باید موارد زیر آورده شود :
- تاریخ تشکیل جلسه
- ساعت شروع جلسه
- قید این مطلب که اساسنامه ، شرکتنامه و اظهارنامه به تایید همه اعضاء رسیده است
- تعیین اعضاء هیئت مدیره و مدت مدیریت آنها
- تعیین دارندگان حق امضاء
- درج این مطلب که مدیران منتخب با امضاء صورتجلسه موافقت خود را برای تصدی امر مدیریت اعلام می دارند
- تعیین میزان سرمایه شرکت و پرداخت آن از طرف شرکاء و اینکه مدیر عامل مرجع پرداخت و وصول سرمایه شرکت تعاونی می باشد .
- تعیین شخصی برای انجام امور ثبتی شرکت تعاونی و یا تعیین وکیل با وکالتنامه رسمی

نکات پر اهمیت برای ثبت شرکت تعاونی که باید بدانید

1- شرکت های تعاونی از نظر فعالیت به دو نوع شرکت های تعاونی تولیدی و توزیعی تقسیم می شوند
2- شرکت های تعاونی از نظر عضویت به دو دسته عام و خاص تقسیم می شوند .
3- در تمامی سربرگ ها و تابلو ها و اسناد رسمی تعاونی ها باید عنوان تعاونی بصورت خوانا و دقیق آورده شود
4- واحد های صنفی شهرستان ها و هر واحد کارمندی و کارگری تنها می تواند یک تعاونی در هر موضوعی تشکیل دهند .
5- شرکت های تعاونی که بیش از 500 نفر عضو داشته باشند و یا اتحادیه هایی که تعاونی های عضو آن بیش از 2000 نفر عضو داشته باشند را تعاونی بزرگ می نامند .
6- در تمامی انواع تعاونی ها تعداد اعضاء در زمان ثبت و دوران فعالیت باید دقیقاً مطابق با طرح تاسیس و تغییرات بعدی آن باشد .
7- حداقل تعداد اعضاء برای ثبت تعاونی و در دوران فعالیت تعاونی نمی تواند از 7 نفر کمتر تعیین شود .
8- تعاونی هایی که به منظور ایجاد اشتغال ایجاد می شوند و برای این موضوع از کمک های نهاد های دولتی استفاده می کنند تعداد اعضاء که حداقل مشاغل دائمی تعاونی را دارا می باشد نباید از 50% کمتر باشد.
9- تعاونی هایی که به منظور سرمایه گذاری ایجاد می شوند و از کمک های دولتی و مردمی استفاده نمی کنند باید حداقل 50% سرمایه گذاری طرح توسط اعضاء انجام پذیرد .
10- حداکثر تعداد اعضاء مورد نیاز برای تعاونی های بخش مسکن با در نظر گرفتن شهرستان محل ثبت و دانش و تجربه موسسین و مدیران با تشخیص ادارات کل تعاون تعیین می شوند .
11- هیئت موسسین میزان سرمایه و ارزش سهام تعاونی ها را تعیین می کنند . در تعاونی هایی که برای سرمایه گذاری ایجاد می شوند میزان سرمایه معمولا یک میلیارد ریال تعیین می شود. برای تادیه این مبلغ سهامداران موظفند حداکثر ظرف مدت تعیین شده در اساسنامه اقدام نمایند . این مدت نباید از 2 سال بیشتر باشد .
12- تمامی سهم های اعضاء موسس تعاونی یکسان و برابر تعیین می شود. البته مشروط به اینکه با تصویب مجمع عمومی سهم برخی از اعضاء بیشتر تعیین نشود . البته در این مورد نیز نباید هر عضو بیش از 30 درصد از سرمایه تعاونی را دارا باشد
13- برای تشکیل اتحادیه های تعاونی های شهرستان ها باید حداقل 7 عضو داوطلب از بین تعاونی ها که در یک موضوع فعالیت می کنند حضور داشته باشند . تشکیل این اتحادیه می تواند توسط خود استان ها نیز انجام پذیرد . برای تشکیل این اتحادیه ها مجوز وزارت تعاون نیاز است .
14- برای تشکیل اتحادیه های تعاونی سراسری نیز حداقل باید 15 تعاونی در موضوع مشترک حضور داشتن باشند . این اعضاء می توانند از اتحادیه های استانی شکل بگیرند .

شرکت های تعاونی نهاد های مردم مداری هستند که به دنبال احساس نیازی در بخشی از زندگی اعضاء شکل می گیرند. با توجه به اینکه هدف اصلی این تعاونی ها کمک به آبادانی و مرتفع شدن قسمتی از نیاز جامعه ای عام و یا خاص می باشد به شدن مورد حمایت دولت می باشند و به همین دلیل شرایط تاسیس این تعاونی ها تسهیل شده است . کمک های مالی بلاعوض موسسات دولتی و یا با درصد های بسیار کم و با اقساط طولانی مدت گواه حمایت دولت از این بخش می باشد.
هر چند ثبت تعاونی حاصل یک ایده و وجود یک نیاز می باشد ولی فرآیند ثبت آن پیچیدگی های خاص خود را با تمام شرایط خاص خودش دارا می باشد. بنابر این به منظور سهولت بیشتر در ثبت تعاونی خود و صرفه جویی هر چه بیشتر در زمان و هزینه های خود بهتر است قبل از اقدام برای ثبت شرکت تعاونی با متخصصین و کارشناسان ثبت شرکت آرمان تماس گرفته و از راهنمایی های رایگان آنها استفاده نمایید .