بسیاری از کشور های جهان به منظور توسعه صادرات و واردات و معرفی محصولات کشور خود به سایر کشور ها بدون داشتن دغدغه های معمول در خصوص مباحث گمرکی و مرسومات زیاد اداری مناطقی را که از نظر حمل و نقل آسان بوده

و دارای امکانات مناسب برای ورود و خروج کالا و خدمات و در کل شرایط مناسبی برای تجارت داشته باشند را مناطق آزاد اعلام می نمایند. این مناطق عموماً مناطقی می باشند که به دریا نزدیک بوده و دارای توان بالایی برای ایجاد امکانات گسترده مانند انبارها و سردخانه ها ، دفاتر کاری و اداری متعدد ، مسافرت خانه ها و هتل ها و ... بوده ولی با مناطق شهری به دلیل ازدحام جمعیت و سیاست های متفاوت مجاورت نداشته باشند.

در مناطق آزاد تجاری در همه نقاط جهان تجارت با سایر نقاط آزاد می باشد مگر اینکه به دلایلی کشوری با کشوری دیگر رابطه خصمانه داشته باشد و یا در حال جنگ باشد مانند روابط ایران و اسراییل .در این مناطق واردات و صادرات کالا بدون تعرفه های معمول گمرکی صورت می پذیرد و بسیاری از تولید کنندگان داخلی کشورها به منظور معرفی محصولات خود به سایر نقاط جهان و یافتن بازار های جدید و بین المللی محصولات خود را از این طریق به فروش می رسانند . رفت و آمد بسیار راحت تجار و بازرگانان بزرگ به این مناطق و خرید بدون واسطه اجناس و کالاهای مصرفی مورد نیاز از مزیت های این مناطق برای خریداران و فروشندگان کالا می باشد که خود به عنوان محرک و مشوق این تجار و خریداران برای ورود به این مناطق و به دنبال آن بدست آوردن سود بیشتر با فروش محصولات خریداری شده در بازارهای مصرف و مشتریان و خریدارانی که از این محصولات و کالاها در این مناطق بی خبر بوده و یا توان رفت و امد به این مناطق را ندارند.

طبق تعریف سازمان ملل مناطق آزاد تجاری ، برای صادرات صنعتی به عنوان یک محرکه تشویقی است . همچنین مطابق با قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری ایران تسریع در انجام امور زیر بنایی ، ایجاد اشتغال سالم و مولد ، رشد وتوسعه اقتصادی ، تنطیم بازار کار و کالا ، سرمایه گذاری وافزایش درآمد عمومی ، حضور فعال در بازار های جهانی و منطقه ای ، تولید و صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی ، ارائه خدمات عمومی ، و ... بزرگترین اهداف جمهوری اسلامی ایران برای تعریف مناطق آزاد تجاری می باشد.

به طور کلی با ایجاد مناطق آزاد تجاری در هر کشور در واقع این کشور اجازه ورود دانش و اطلاعات جدید در حوزه های مختلف اعم از تولیدی و خدماتی و دستیابی به فناوری ها و پیشرفت های نوین صنعتی را به کشور خود داده است. در راستای این حرکت تولید کنندگان می توانند برای محصولات خود بازارهای جدید و نوینی پیدا کنند و در همین راستا ضمن اشتغال زایی بیشتر ، در آمد ارزی بهتری برای خود داشته و در کنار ان سرمایه های خارجی و فرصت های جدید شغلی بیشتری جدب کشور می شوند . با ورود صنایع ، دانش و فناوری های روز به هر کشوری کارخانجات و تولیدی های مشابه می تواند با الگو برداری و بومی سازی در هر کشوری ایجاد شده و نیاز آن کشور به کالاها و محصولات سایر کشور ها کمتر شده و کشور به سمت خودکفایی حرکت نماید . ایجاد فرصت های شغلی بیشتر ، یافتن بازار های جدید و فروش محصولات داخلی ، خرید و فروش بدون تشریفات معمول و ... همه و همه به کنترل رشد تورم کمک کرده و درآمد های جانبی زیادی را برای کشورها به ارمغان خواهد آورد .

با توجه به اینکه مناطق آزاد تجاری در مناطق محروم بیشتر بنا می شوند به منظور رفع محرومیت از این مناطق و همچنین توسعه این مناطق در راستای ارائه خدمات بهتر به مشتریان داخلی و خارجی دولت ها باید اقداماتی را انجام دهند. از جمله این اقدامات می توان به ایجاد ساخت و ساز های زیر بنایی مناسب مانند انبار ها ، سر خانه های مناسب ، شرکت های حمل و نقل ، مناطق سوخت گیری مناسب ، ترمینال و فرودگاه ها ی مناسب و ... همچنین در همین راستا باید نیروی کار فراوان و ارزان قیمت و امکانات با کیفیت و مناسب به وفور یافت شود .

معافیت های مالیاتی ، حذف تشریفات مرسوم گمرکی ، عدم دخالت ماموران گمرک ، نبود حق گمرکی ، نداشتن عوارض ، نیرو و امکانات فراوان و ارزان و ... در این مناطق باعث تشویق سرمایه گذاران ، تجار و بازرگانان و مشتریان سایر نقاط جهان برای مراجعه به مناطق آزاد هر کشوری خواهد شد و همه این موارد سرمایه گذاری و انجام فعالیت های اقتصادی در این مناطق را بسیار مقرون به صرفه می کند . با توجه به این موضوع و بازار خوبی که برای محصولات و کالاهای داخلی فراهم می شود بسیاری تشویق به سرمایه گذاری و ایجاد شرکت در این مناطق می شوند که البته با در نظر گرفتن تجربه سایر شرکت ها می توان این نتیجه ارزشمند را بدست آورد که در صورت شناسایی بازار مصرف و مشتریان برون مرزی مناسب و سرمایه گذاری کافی در این مناطق می توان به سود آوری خوبی دست یافت .